Бессмертный полк: Базаров Даши-Цырен Намдакович

Минии элинсэг баабай

Минии элинсэг баабай Базаров Даши-Цырен Намдакович 1925 ондо Булам нютагта түрэhэн юм. Дайнай урдахи жэлнүүдтэ hургуулида hураад, түрэл Карл Марксын нэрэмжэтэ колхоздоо элдэб ажалда хүдэлөө. Удахагуй Эсэгын ехэ дайн эхилээд, 1942 оной hүл багаар арбан долоон наhатай эдир залуу хүбүүн сэрэгэй албанда эрхэбэшэ татагдажа, жэл тухай саг соо запасной 123-дахи полидо алба гаража, сэрэгшын ёhотой онол аргануудые шудалhан байна. Тиигээд энээнэй hүүлээр 1943оной ноябрь hарада фронт руу ябуулагдаад, 2-дохи армиин 1-дэхи дивизиин 169-дэхи гвардейскэ полиин сэрэгшэ болоо hэн. Энэ хадаа 1-дэхи Прибалтийскэ фронт болоно. Элинсэг баабаймни мэргэн буудагша-снайпер болоо hэн. Yбэлэй хүйтэн үдэр, hүнинүүдтэ зузаан хүр саhан соо хород, дайсадые ёhотой зэрлиг арьяатад шэнгеэр мүрдэн агнадаг байгаа. Тиигээд олохон булимтарагшадые хюдаhан юм. Тэрэ үедэ манай сэрэгшэд Псков хотые дайсанhаа сүлөөлхэ гэhэн зорилго урдаа табинхай, шанга тулалдаанууд боложо байгаа hэн. Нэгэ иимэ байлдаанай үедэ Псков хотоhоо 4-5 модоной газарта элинсэг баабаймни немец снайперай hомондо дайрагдажа, баруун мүрөө ходоро буудуулаад, хүндөөр шархатаа. Энэ хадаа 1944 оной мартын 13-най үдэр байгаа. Тиигэжэ Калинин хотын госпитальдо аргалуулжа эхилээ, hүүлдэнь зун тээшэ Горький хотын сэрэгэй 2869-дэхи госпитальдо хэбтээ. Шархань эдэгэжэ, 3-дахи группын инвалид болгогдоод, Горький хотын Ждановска райсобесэй шиидхэбэреэр 72 түхэригэй пенсии томилогдоhон юм. Иигэжэ 1944 оной июлиин 18-да сэрэгэй албанhаа сүлөөлэгдэhэн юм. Ялагар, тологор орден, медальнуудые үбсүүндээ олоор зүүhэн фронтовик, хүндөөр шархатаhанайнгаа hүүлээр нютагаа хоёр хүл дээрээ бусажа ерээ hэн. Байлдаанай газарта оройдоол хахад жэлэй туршада ябаашьеhаа, ёhотой эрэлхэг зориг, баатаршалга харуулhанайнгаа түлөө Алдар Солын III-дахи шатын, Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай 1-дэхи шатын ордендо, «Дайшалхы габьяагай түлөө», «Германиие илаhанай түлөө» гэhэн медальнуудта хүртэhэн юм. Хожомынь дайнай хойто жэлнүүдтэ үшөө олон медальнуудаар шагнагдаа hэн. 

Түрэл нютагаа бусаад, түрүүшээр гэртэхидтэеэ хамта хамтын хонидые адуулаа. Тиигээд бэеынгээ яhала hайн болоходо, Хяагта хотын хүдөө ажахын hургуулида 1949-1950 онуудаар hуража, тоо бодогшо-бухгалтер гэhэн мэргэжэл шудалаа. Саашадаа 10 жэлэй туршада Карл Марксын нэрэмжэтэ колхоздо ахалагша бухгалтераар хүдэлhэн юм. Колхозой үгы хэгдээд, совхоз болгогдоходо, луговодоор, түмэршэ дарханаар, учётчигоор ажаллаа. 1972 оной июнь hарада Красно-Партизанска сельсоведэй депутадаар hунгагдаа hэн. Хэдэн жэлнүүдэй туршада нютагайнгаа hунгалтын комиссиин түрүүлэгшээр ходо томилогдодог байгаа. 1978 ондо наhанhаа нүгшөө hэн. Наhанайнь нүхэр Жибзема Сангажаповна Самбатова минии элинсэг эжы 90 наhатай болотороо бидэнэрээ байгаа. Дүрбэн  үхибүүдээ өөдэнь болгожо, эрдэм мэргэжэлтэй болгооhон. Мүнөө олон зээнэр, зээнсэрнүүд бии. Тэдэнээнь нэгэн би байнаб.     

Манай гүрэн дотор Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай дүүрэhээр 75 жэлэй ойн баяр тэмдэглэгдэхэ. Жэлэй ошохо бүри энэ мартагдашагүй үдэр түүхын хуудаhаар ирагдаhаар, бидэнhээ холодожол байна. Гэбэшье Эсэгэ оронойнгоо түлөө ами наhаяа гамнаагүй хэдэн миллион нютагаархидаймнай дурасхаал хэтын хэтэдэ буурашагүй үлэхэл.Мүнөө би агуу Илалтын 75 жэлэй ойн баярта зорюулжа, бүхы арад зондоо хэзээдэшье дайн дажар, аюул тодхор, зай зоболонгые мэдэнгүй, хододоо амгалан байдал, баяр баясхалан, зол жаргал үзэжэ байг даа гэжэ үреэхэ hанаатайб.                                 Сэнхир хүхэ тэнгэримнай хододоо арюун тунгалаг байг лэ!